Na obszarze BTOF w 2012 r., według danych GUS, funkcjonowało 235 instytucji kultury, będących w gestii jednostek samorządu terytorialnego. Zdecydowaną większość z nich stanowiły biblioteki z oddziałami (52%), kolejne miejsce zajmowały domy i ośrodki kultury (26%). Najmniej było instytucji muzycznych – dwie w całym regionie (1%), teatrów (2%) oraz kin (4%).

Główne ośrodki kulturalne obszaru funkcjonalnego stanowią Bydgoszcz i Toruń. To w nich zlokalizowane są teatry, instytucje muzyczne i kina, odbywają się festiwale o randze krajowej i międzynarodowej, organizowane są koncerty.

Instytucje muzyczne

Najważniejsze instytucje muzyczne w Bydgoszczy to Opera Nova oraz Filharmonia Pomorska. Opera Nova jest jedną z 10 scen operowych w Polsce oraz jedynym tego typu obiektem na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Budynek Opery mieści również Regionalne Centrum Kongresowe, a od 2010 r. użycza także scenę kameralną Bydgoskiemu Teatrowi Lalek Buratino. Charakterystyczny gmach o nowoczesnej konstrukcji architektonicznej znajduje się w pobliżu Wyspy Młyńskiej, jednego z najatrakcyjniejszych rejonów Bydgoszczy. Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego, słynąca z bardzo dobrej akustyki, położona jest w centrum tzw. dzielnicy muzycznej, w otoczeniu parku im. Jana Kochanowskiego, szkół muzycznych i plenerowej galerii rzeźb kompozytorów i wirtuozów muzyki poważnej. Filharmonia jest muzycznym centrum regionu kujawsko-pomorskiego, pełni także funkcję galerii sztuki i ośrodka inspiracji naukowych.

Toruńskie instytucje muzyczne to przede wszystkim działająca od 35 lat Toruńska Orkiestra Symfoniczna a także funkcjonujący od stycznia 2014 roku Kujawsko-Pomorski Impresaryjny Teatr Muzyczny. Toruńska Orkiestra Symfoniczna bierze udział w licznych festiwalach krajowych i europejskich, ma na swym koncie nagrania dla Polskiego Radia i Telewizji oraz Radia Suisse Romande. W ramach Orkiestry działają trzy mniejsze zespoły artystyczne: Toruński Kwartet Smyczkowy, Toruński Kwartet Dęty Blaszany, Kwartet Smyczkowy Toruńskiej Orkiestry Symfoniczjnej. Ważnym aspektem działalności Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej jest edukacja muzyczna dzieci i młodzieży, obejmująca swym zasięgiem nie tylko Toruń, ale również teren województwa kujawsko-pomorskiego. Głównym celem Kujawsko-Pomorskiego Impresaryjnego Teatru Muzycznego jest przybliżenie różnorodności gatunków muzycznych oraz organizacja i współorganizacja wydarzeń muzyczny na terenie regionu i całego kraju.
Na terenie BTOF jest zarejestrowanych kilkadziesiąt chórów. W Bydgoszczy istnieje ich około 30, z których najstarsze – Towarzystwo Śpiewu „Halka", funkcjonuje nieprzerwanie od 1883 r. W Toruniu istnieje około 10 chórów, z których najstarszym jest chór „Lutnia", istniejący od 1898 r.
Teatry

W Bydgoszczy działa jeden teatr dramatyczny – Teatr Polski im. Hieronima Konieczki – poza tym istnieje kilkanaście teatrów alternatywnych, m.in. Bydgoski Teatr Lalek Buratino, prezentujący przedstawienia na scenie kameralnej Opery Nova, Teatr Pantomimy Dar, Teatr Impresaryjny Antrakt, Teatr niebopiekło, Teatr Studio Czyczkowy, Teatr Małych Form, Magazyn Prób Bezpsa, Teatr Mały w Drodze, Teatr Studencki Teatryści, Teatr Plastyczny Witryna, ARLETeatr, Teatr Pod Pretekstem, Teatr Tańca BelzDancE, Teatr Kanon, Grupa twórcza Teatr.psyche, Teatr na Barce, Teatr Tańca Gest, Teatr Lalkowy Graba, Teatr – Scena Muzyczna.

W Toruniu przedstawienia można oglądać na deskach Teatru im. Wilama Horzycy, Teatru Lalek „Baj Pomorski" (budynek o charakterystycznej fasadzie przypominającej wielką, zaczarowaną szafę) czy Teatru Lalek „Zaczarowany Świat". Istnieje także kilkanaście teatrów prywatnych, niezależnych, awangardowych, amatorskich: Teatr Vaśka, Teatr Magma, Teatr Frajda, Teatr Muzyczny „Mała Rewia", Studencki Teatr Tańca, Teatr Tańca Akro, Teatr Tańca Efekt, Kujawsko-Pomorski Impresaryjny Teatr Muzyczny, Teatr Wiczy, Perpetuum Mobile – teatr studencki, Grupa Teatralna Scena Młodych Studio P, Akademia Teatru Młodego Widza, Teatr Wróbli, studencki Teatr Tempestas, Teatr Młodyżywiec, Stowarzyszenie Teatr Piosenki.

Kina

Kina są zlokalizowane jedynie w dwóch miastach obszaru BTOF: Bydgoszczy (4) i Toruniu (4). W Bydgoszczy istnieją 3 multipleksy: Cinema City z 13 salami projekcyjnymi, Multikino z 5 salami, Kino Helios z 7 salami oraz kino studyjne Orzeł. W Toruniu są dwa obiekty Cinema City z ofertą 20 sal kinowych łącznie oraz Kino Centrum w Centrum Sztuki Współczesnej – kino artystyczne, prezentujące przede wszystkim film jako dziedzinę sztuki, a także Kino Studenckie „Niebieski Kocyk", działające przy Akademickim Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa".

Festiwale i imprezy masowe

W Bydgoszczy odbywa się co roku blisko 100 cyklicznych festiwali kulturalnych i przeglądów o zasięgu ogólnopolskim bądź międzynarodowym, a oprócz tego wiele o zasięgu wojewódzkim i miejskim. Część z nich dotyczy szeroko pojętej kultury muzycznej, pozostałe obracają się w kręgu teatru, tańca, filmu, plastyki, sztuki nowoczesnej. Przykładami najbardziej znanych bydgoskich festiwali są m.in. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Ignacego Jana Paderewskiego, Musica Antiqua Europae Orientalis – festiwal muzyki dawnej, połączony z kongresem muzykologicznym, Bydgoski Festiwal Operowy czy też Festiwal Prapremier.

W Toruniu odbywa się ponad 100 festiwali teatralnych, filmowych, muzyki poważnej i współczesnej, plastycznych i innych. Wśród nich są imprezy o charakterze międzynarodowym: Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Kontakt", organizowany przez Teatr im. Wilama Horzycy, Międzynarodowe Toruńskie Spotkania Teatrów Lalek – najstarszy festiwal teatrów dziecięcych w Polsce, Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Tofifest", Festiwal Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich Probaltica, Jazz Od Nowa Festival, Toruń Blues Meeting, Międzynarodowe Triennale Grafiki Kolor w grafice – cykliczna impreza artystyczna organizowana przez Galerię Sztuki Wozownia, Festiwal Sztuki Faktu, Festiwal Piosenki i Ballady Filmowej, Alternatywne Spotkania Teatralne Klamra czy Międzynarodowy Festiwal Światła SKYWAY.

W obu miastach odbywa się też wiele imprez masowych, tematycznych, plenerowych. Popularne są święta ulic: Długiej, Gdańskiej, Dworcowej w Bydgoszczy, Szewskiej, Podmurnej, św. Jakuba w Toruniu. Na swoich zlotach spotykają się miłośnicy samochodów BMW czy mustangów, fani „Gwiezdnych wojen", miłośnicy różnych kultur (Dni Kultury Japońskiej, Żydowskiej, Tajwańskiej Frankofonii), lotnictwa (Festiwal Wiatru w Toruniu, Air Fair Bydgoszcz) czy militariów (Bydgoski Piknik Militarny). Organizowane są jarmarki (Jarmark Świętojański i Jarmark Kujawsko-Pomorski w Bydgoszczy, Jarmark Katarzyński w Toruniu), liczne festyny miejskie (Dni Torunia), osiedlowe i parafialne. Wiele ciekawych imprez odbywa się podczas juwenaliów, kiedy swoje święto mają bydgoscy i toruńscy żacy. Jedną z ciekawszych imprez jest Toruński Festiwal Nauki i Sztuki, podczas którego prezentowane są osiągnięcia kilkudziesięciu dziedzin nauki i sztuki. Wszyscy zainteresowani mieszkańcy miasta i regionu mają wyjątkową okazję zobaczyć miejsca na co dzień niedostępne – naukowe laboratoria i warsztaty pracy uczonych oraz artystów, a także przedstawicieli różnych firm czy instytucji. Festiwal umożliwia poznanie wielu problemów i zjawisk życia codziennego od strony naukowej.

Festiwale, przeglądy i imprezy masowe są organizowane również w gminach poza ośrodkami metropolitalnymi. Na mapę imprez o zasięgu krajowym, regionalnym lub lokalnym wpisują się: Ogólnopolski Przegląd Kabaretów Amatorskich w Szubinie, Festyn Integracyjny „Zielone Serduszko", Konkurs Pojazdów Konnych i Muzyka w Świetle Księżyca w Lubostroniu w gminie Łabiszyn, Łabiszyńskie Spotkania z Historią, Astro Festiwal w Złejwsi Wielkiej, regaty o Puchar Bydgoskiej Łuczniczki na Zalewie Koronowskim, Kujawsko-Pomorski Młodzieżowy Przegląd Piosenki w Chełmży, Bitwa pod Koronowem i Festyn Cysterski w Koronowie. W gminach odbywają się również festyny, jarmarki ludowe i zdrowej żywności czy dożynki – przyciągające mieszkańców i gości miejsca spotkań i zabawy.

Centra kultury

Domy i ośrodki kultury są miejscami o szczególnej wadze jako instytucje kreujące i wspierające aktywność w społecznościach lokalnych. Właśnie w domach kultury, prowadzonych bardzo często przez pasjonatów, obok bibliotek, świetlic i organizacji pozarządowych rozwijają się lokalne inicjatywy. Szczególną rolę centrów kultury dostrzega „Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego do roku 2020 – Plan modernizacji 2020+" w celu strategicznym: Aktywne społeczeństwo i sprawne usługi. Strategia przewiduje przekształcenie lokalnych placówek kultury (w tym rozbudowanej sieci świetlic wiejskich) w lokalne placówki rozwoju społecznego, swoiste „orliki kultury", angażujące i integrujące większość lokalnych społeczności poprzez aktywizację społeczną (np. w zakresie edukacji obywatelskiej, edukacji w zakresie nowoczesnych technologii, wprowadzania pewnych form usług opiekuńczych, prowadzenia zajęć pozalekcyjnych, prowadzenia bibliotek, przybliżania historii i kultury regionu, a nawet – prowadzenia form opieki przedszkolnej).

Centra kultury w Bydgoszczy prowadzą stałą działalność edukacyjną, której celem jest kształtowanie i rozwijanie zainteresowań, uzdolnień artystycznych oraz przygotowywanie dzieci i młodzieży do aktywnego uczestnictwa w kulturze. Obok stałej działalności są one organizatorami imprez o zasięgu międzynarodowym i ogólnopolskim, takich jak: Bydgoskie Impresje Muzyczne, Ogólnopolski Konkurs Chórów a Cappella Dzieci i Młodzieży. W Bydgoszczy istnieje 11 domów kultury rozmieszczonych zwłaszcza w większych dzielnicach mieszkalnych (Fordon, Szwederowo, Błonie, Wyżyny) oraz w Śródmieściu: Pałac Młodzieży, Centrum Kultury Katolickiej „Wiatrak", Młodzieżowy Dom Kultury nr 1, Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, Młodzieżowy Dom Kultury nr 3, Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, Dom Kultury „Orion", Dom Kultury „Modraczek" Spółdzielni Mieszkaniowej „Budowlani", Klub Pomorskiego Okręgu Wojskowego, Klub Heros. Województwo kujawsko-pomorskie jest organizatorem Wojewódzkiego Ośrodka Kultury i Sztuki „Stara Ochronka". Działają także mniejsze kluby, głównie osiedlowe: „Odnowa" i „Zacisze" RSM „Jedność", Klub „Arka", Klub Garnizonowy „Lotnik" czy Stowarzyszenie Artystyczne MÓZG.

W Toruniu do największych instytucji tego typu należą: Centrum Kultury „Dwór Artusa", Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu", Centrum Kultury Zamek Krzyżacki, Młodzieżowy Dom Kultury oraz Dom Muz, Toruńska Agenda Kulturalna, Akademickie Centrum Kultury i Sztuki OD NOWA. Oprócz nich istnieją mniejsze, głównie o zasięgu osiedlowym, kluby i ośrodki kultury, kierujące swoją zróżnicowaną ofertę do mieszkańców. Na terenie Torunia są to: Klub Osiedlowy „Sobótka" i Klub Osiedlowy „Kameleon" Młodzieżowej Spółdzielni Mieszkaniowej, Kluby Osiedlowe „Rubin" i „Jantar" zarządzane przez Spółdzielnię Mieszkaniową Rubinkowo, Klub Osiedlowy „Zodiak" SM „Na Skarpie", Świetlica przy Fundacji Pomocy Samotnym Matkom w Toruniu, Klub Garnizonowy. Działa również Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury jako samorządowa instytucja kultury, której organizatorem jest województwo kujawsko-pomorskie.

Na pozostałem terenie BTOF domy i ośrodki kultury, w tym świetlice, w większym stopniu niż w Bydgoszczy i w Toruniu, stanowią centra społeczno-kulturalne, oferujące możliwość spotkań, organizujące imprezy i umożliwiające uczestniczenie w kulturze na szczeblu lokalnym. 

Działalność klubowa

Ofertę kulturalną w regionie uzupełniają liczne kluby muzyczne, przyciągające głównie młodych ludzi atrakcyjną i zróżnicowaną ofertą programową. Centrum kultury znanym w całej Polsce stał się na przykład bydgoski klub Mózg, który powstał w celu promowania sztuki współczesnej oraz stworzenia możliwości i miejsca do pracy artystom zainteresowanym tą formą działalności. W budynku o powierzchni około 800 m2 mieszczą się: sala koncertowa oraz wystawiennicza, studio nagraniowe, pracownie plastyczne, pokoje gościnne oraz pub. Osoby prowadzące klub to czynni artyści. Przez scenę i galerię Mózgu przewinęło się kilkuset muzyków, performerów, malarzy, fotografików z całego świata. Każdego tygodnia odbywa się tu kilka zdarzeń kulturalnych (koncert, wystawa, pokaz). Poza tym klub organizuje Festiwal „Muzyka z Mózgu" oraz Akademię Mózgu, projekt mający na celu rozważania i analizowanie tekstów. Inne znane kluby bydgoskie to Klub Eljazz, scena jazzowa i awangardowa, Klub Kuźnia, Kawiarnia Artystyczna Węgliszek, Clan Klub, Savoy, Sogo i wiele innych.

W Toruniu najbardziej znaną sceną klubową jest Akademickie Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa", będące jedną z najsilniejszych placówek impresaryjnych w województwie, wspierających współczesną muzykę i sztukę. Odbywają się tu koncerty i festiwale (Toruń Blues Meeting, Afryka Raggae Festival, Jazz Od Nowa Festival, Alternatywne Spotkania Teatralne KLAMRA, Giełda Piosenki, WATCH DOCS Prawa Człowieka w Filmie, Majowy BUUM Poetycki, Od Nowa Metal Fest, Etniczny Zawrót Głowy), spotkania z ciekawymi ludźmi (Wieczór Podróżnika i Połączenia bezpośrednie), działa również kino Niebieski Kocyk. Innymi znanymi scenami w Toruniu są między innymi Toruńska Piwnica Artystyczna, Hard RockPub Pamela, organizujący koncerty rockowe i bluesowe, Klub eNeRDe, Carpe Diem, Mockba oraz wiele innych, tworzących niepowtarzalną atmosferę klubowo-muzyczną na terenie Torunia.